Kamienna
Śluza

Projekt Rewitalizacja stacji pomp Kamienna Śluza na funkcję siedziby firmy GIWKTyp RewitalizacjaLokalizacja Gdańsk Dolne MiastoData 2017Zespół projektowy Maja Belecka
Alicja Karaś
Piotr Karaś
Szymon Kowalski

Miejsce przewidziane jako nowa siedziba spółki GIWK od pokoleń powiązane było z tym, czym GIWK zajmuje się na codzień: zarządzeniem wodą z pożytkiem dla mieszkańców Gdańska. Zarówno XIX wieczny budynek Stacji Pomp, Młyn czy sama grobla były powiązane z żywiołem wody i wykorzystaniem jej do celów obronnych, gospodarczych. Z tego powodu motyw wody jest  rozwijany w przedstawionej przez nas koncepcji.

 

1. Miejsce w Mieście. Dzielnica Dolne Miasto (obecnie rewitalizowana) dzięki swojemu położeniu w sąsiedztwie Głównego Miasta i bliskości terenów rekreacji w postaci opływu Motławy jest jednym z najbardziej atrakcyjnych przestrzeni do życia w mieście.  Powstanie w tej dzielnicy otwartej, nowoczesnej i przyjaznej siedziby spółki z wieloletnią tradycją byłoby kolejnym, bardzo ważnym krokiem w jej rewitalizacji

2. Idea projektu. Idee, które przyświecały nam przy projektowaniu to:

  • uwidocznienie charakteru oraz misji Spółki GIWK
  • otwartość na wodę oraz jej ekspozycja zarówno w krajobrazie jak i w samych budynkach
  • szacunek dla natury i jej zasobów
  • szacunek dla zastanej historycznej tkanki oraz „ducha miejsca”
  • otwartość na mieszkańców Gdańska, użytkowników i pracowników budynków, przyjazny charakter zabudowy oraz przestrzeni między budynkami
  • stworzenie przestrzeni dla wydarzeń kulturalnych 

3. Rozwiązania. Jednym z podstawowych założeń było ustawienie się „frontem do wody”. Schodkowe nabrzeże zostało zaprojektowane tak aby jak najbardziej udostępnić wodę płynącą w Motławie użytkownikom terenu spółki GIWK, a teren spółki GIWK udostępnić użytkownikom dróg wodnych - fanom kajaków, motorówek czy rowerów wodnych (wprowadzenie możliwości cumowania przy brzegu). Dolny stopień istniejącego nabrzeża wykończono drewnem. Oczywiste i proste rozwiązanie byłoby głosem w dyskusji dotyczącej dostępności kanałów w Gdańsku. Kolejnym proponowanym rozwiązaniem jest rozpoczęcie przewidzianego w Miejscowym Planie kanału łączącego Śluzę Kamienną z Żabim Krukiem. Powstanie tego przekopu byłoby ważnym etapem ożywienia dróg wodnych Gdańska. Spółka GIWK mogłaby być inicjatorem powstania tej drogi wodnej a jej pierwszy odcinek, w postaci miejskiego kąpieliska, byłby przykładem do naśladowania. W naszej propozycji basen jest wypełniony przefiltrowaną wodą z kanału. Kąpielisko mogłoby  okazjonalnie stawać się sceną na wodzie dla wydarzeń kulturalnych związanych z działalnością GIWK lub udostępnianą innym, na przykład festiwalowi teatralnemu FETA. Kolejną atrakcją powiązaną z wodą jest projektowany plac wodny i fontanna. Inspiracją do jego powstania jest możliwość obniżania i podnoszenia wody w kanale dzięki Śluzie Kamiennej. Niecka placu wodnego została ukształtowana w ten sposób, aby napełniając się cyklicznie, pokazywać poprzez coraz większą „plamę wody” powiększanie granic Gdańska, a więc jego rozwój. Dostęp do wody zawsze był podstawowym źródłem dobrobytu i gwarantem rozwoju miasta Gdańsk, Plac Wodny podkreśla to.

4. Priorytety. Naszym priorytetem była dostępność terenu spółki GIWK zarówno z dróg wodnych, szlaków pieszych i rowerowych (a także okazjonalnie również dostępność z drugiego brzegu przy pomocy tak zwanej tyrolki) oraz jak najmniej inwazyjna lokalizacja wjazdu do garażu podziemnego. Szacunek dla zastanej historycznej tkanki podyktował układ zabudowy na terenie inwestycji. Bryła Młynu została częściowo zrekonstruowana- proponujemy odtworzenie historycznej więźby oraz stopów drewnianych. Charakterystyczna sylweta Młynu została podkreślona przez jej zwielokrotnienie. Dwa budynki o proporcjach Młynu zostały przeznaczone na nowe funkcje potrzebne Spółce GIWK. Trzeci obiekt to Ogród Miejski- przezierna forma stanowiąca ramę dla wydarzeń kulturalnych, miejsce odpoczynku, oddechu dla pracowników i sąsiadów siedziby spółki. Północna ściana Ogrodu Miejskiego to tafla spływającej wody. W przestrzeni Ogrodu Miejskiego został zaprojektowany Plac Wodny inspirowany zabytkiem inżynierii, jakim jest Kamienna  Śluza. Projektowana zabudowa ma bardzo lekki charakter poprzez zastosowanie ścian kurtynowych przykrytych nieregularnymi drewnianymi żaluzjami inspirowanymi spływem wody. W podobny sposób zostały zaprojektowane kubatury dodane do bryły historycznej Stacji Pomp. Lekka nowoczesna konstrukcja umożliwia łatwe odczytanie historycznej bryły budynku, jednocześnie pozwalając na zaspokojenie potrzeb nowoczesnej, rozwojowej spółki. Zabudowa została zaprojektowana tak aby nie tylko nie naruszyć istniejącej zieleni ale również wprowadzić zieleń nowej jakości w Ogrodzie Miejskim. Szacunek dla zieleni oraz zasobów Natury jest uwidoczniony poprzez proekologiczne rozwiązania takie jak: pozyskiwanie pasywnej energii (solarnej i geotermalnej), gospodarowanie wodą deszczową i bytową, wprowadzenie kąpieliska miejskiego z filtrowaną wodą z kanału. Przewidziano także atrakcyjną przestrzeń w postaci Ogrodu Miejskiego, gdzie spółka GIWK mogłaby organizować wydarzenia promujące ekologiczne rozwiązania oraz Swoją Misję. Zaproponowane rozwiązania są zgodne z Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego oraz wytycznymi konserwatorskimi. Projektowane kubatury mieszczą się w ramach wyznaczonych przez nieprzekraczalne linie zabudowy oraz maksymalne wysokości podyktowane Planem. Ogród Miejski stanowiący ramy dla wydarzeń kulturalnych (dosłownie i w przenośni) nie jest elementem zabudowy lecz małą architekturą, rzeźbą miejską, rodzajem parawanu, scenicznego tła. Budynki o proporcjach Młynu są projektowane jako trzykondygnacyjne o wysokości zgodnej z Miejscowym Planem - szczyty budynków stanowią jedynie elementy dekoracyjne.